Alopesinin tanımı nedir? Saç dökülmesi veya alopesi, dermatolojide sık görülen bir konsültasyon nedenidir. Bununla birlikte, farklı saç dökülmesi türleri (akut veya kronik telogen effluvium, androgenetik alopesi veya diğer saç dökülmesi türleri) saç kökündeki farklı saç derisi sorunlarından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, uygun bir şekilde yönetilmeleri gerekir.
İçi̇ndeki̇ler
Saç folikülünün ömrü doğası gereği döngüseldir: saç döngüsü(veya saç büyüme döngüsü). Saçın büyüdüğü, gerilediği ve döküldüğü iyi tanımlanmış üç aşamanın art arda gelmesiyle karakterize edilir:
Saçlar döküldüğünde, anajen fazda yeni saçların çıkmasıyla yeni bir döngü yeniden başlar.
Bir saç folikülü ömrü boyunca ortalama 25 ila 30 döngüden geçerek her biri 2 ila 6 yıl yaşayan 25 ila 30 saç teli üretebilir. Saç derisinde yaklaşık 150.000 saç folikülü bulunur ve bunların hepsi komşu foliküllerden gelen döngünün farklı aşamalarındadır. Bu yüzden günde 50 ila 100 saç teli dökülmesi normaldir. Uzayan saç tellerinin sayısı her zaman dökülen saç tellerinin sayısından çok daha fazladır.
Saç dökülmesi hakkında konuştuğumuzda, genellikle "alopesi" kelimesini duyarız. Ama alopesi tam olarak nedir? "Saç dökülmesinden" farklı mıdır?
Alopesinin tanımı şudur: geçici, kısmi veya tamamen saç kaybı. Yani alopesi ve saç dökülmesi eşanlamlıdır.
"Kellik" kelimesi saç dökülmesini ya da alopesi hastalığını değil, bunun bazı kişilerdeki sonucunu, yani saç derisinde tamamen ya da kısmen saç bulunmamasını tanımlar.
Saç dökülmesine bireyden bireye birçok şey neden olabilir. Saç dökülmesinin üç ana grubu vardır: Reaksiyonel saç dökülmesi(akut telogen effluvium), kronik saç dökülmesi(kronik telogen effluvium, androgenetik alopesi) ve anagen effluvium.
Akut telojen effluvium veya ara sıra görülen saç dökülmesi kadınlarda en sık görülen saç dökülmesi şeklidir. Tetikleyici bir faktörden 3 ila 4 ay sonra saç dökülmesinde ani ve bazen çok belirgin bir artış ile kendini gösterir. Bu nedenle reaksiyonel saç dökülmesi olarak da adlandırılır. Mevsimsel saç dökülmesi, örneğin, akut telogen effluvium'un bir şeklidir.
Saç döngüsü bozulur, ani ve eş zamanlı saç dökülmesine yol açar. Anajen fazdaki saç oranı %70'e düşerken (normalde %85'tir), telojen fazdaki saç oranı %30'a çıkar (normalde %10 yerine). Saç dökülmesi, sağlıklı bir saç derisindeki 50 ila 100 saç teli yerine günde 300 saç teline ulaşabilir. Bu tüm saç derisini etkileyen yaygın alopesi dir.
Stres, kötü dengelenmiş beslenme, doğum, ameliyat, mevsim değişikliği: bu durumlarda telojen effluvium akut, yani tek seferlik olarak kabul edilir. Saç dökülmesinin nedeni tespit edilip ortadan kaldırıldıktan sonra saçların yeniden uzaması yaklaşık 6 ay sürer.
Yaygın saç dökülmesi 6 aydan uzun sürdüğünde kronik telogen effluvium olarak adlandırılır. Bu saç dökülmesi türünde de kadınlar erkeklerden daha fazla etkilenmektedir. Bu alopesi türüne neden olan faktörler çoğunlukla kronik yorgunluk veya stres, tedavi edilmemiş hormonal dengesizlik, ilaç tedavisi veya uzun bir süre boyunca düşük kalorili diyetle ilgilidir. Tedavi edilmezse, saç kütlesinde ilerleyici bir azalmaya yol açabilir. Kadınlar bunu genellikle saçlarını yaparken fark ederler: saçlarını toplamak için saç bağını fazladan çevirmek zorunda kalırlar veya eskisinden daha küçük bir toka veya klips kullanmaları gerekir.
Saç dökülmesinden sorumlu faktör belirlendikten ve tedavi edildikten sonra, yaklaşık 9 ila 12 ay içinde saçların yeniden uzaması ve normal saç büyümesi durumuna geri dönülmesi gerçekleşir. Bazı insanlar için daha uzun sürebilir.
Anagen effluvium, saç kökündeki hücrelerin çoğalmasının durması nedeniyle saçın büyüme aşamasında aniden dökülmesine karşılık gelir. Bu da saçın telojen evresine geçmeden kırılmasına ve dökülmesine neden olur. Bu nedenle başlangıcı oldukça hızlıdır, birkaç gün ile birkaç hafta arasında değişir. Sonuç, genellikle şiddetli, hatta tamamen kellik ile ani saç dökülmesidir ve hem erkekleri hem de kadınları etkileyebilir.
Bu tip saç dökülmesi çoğunlukla kemoterapi gibi kanser tedavilerinin uygulanmasını veya radyoterapi seansları sırasında baş ve/veya boynun maruz kalmasını takiben görülür. Genellikle tedavi durdurulduktan sonra saçlar tekrar uzar.
Androgenetik alopesi tanımının arkasında kronik saç dökülmesi (6 aydan uzun) yatmaktadır. Erkeklerde bu tip saç dökülmesi saç yoğunluğunda ilerleyen bir azalma ve nihayetinde kellik ile belirgindir.
Adından da anlaşılacağı gibi, androgenetik alopesinin başlangıç şekli hem hormonal hem de genetiktir. Erkeklik hormonları, androjenler ve daha spesifik olarak testosteron ile ilgilidir. Androgenetik alopesi olan kişilerde testosteron saç yaşam döngüsünü aşırı uyarır ve kısaltır. Bu, artık saç üretemeyen saç folikülünün tükenmesine ve saçın giderek minyatürleşmesine yol açar: saç, büyümesi durana ve yok olana kadar gittikçe incelir.
Bu mekanizma, erkek saç derisinin yalnızca çok karakteristik bazı bölgelerinde ortaya çıkma özelliğine sahiptir. Bu vakada başın üst kısmında lokalize alopesi görüyoruz.
Bu tip saç dökülmesi erkekleri daha sık etkiler ve sıklığı yaşla birlikte artar: 20 yaşında erkeklerin yaklaşık %15'i, 30 yaşında %30'u ve 50 yaşında her iki erkekten biri*. Daha yaygın, daha az şiddetli saç dökülmesi olsa da kadınları da etkileyebilir. Kelliğin son aşaması kadınlarda daha nadir görülür.
*Severi G, vd. 40-69 yaş arası erkeklerde androgenetik alopesi: prevalans ve risk faktörleri. Br J Dermatol. 2003;149(6):1207-1213.
