Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) to często spotykana choroba skóry, jednak jej całkowite wyleczenie może nie lada wyzwanie. Dowiedz się więcej!
Spis treści
Łojotokowe zapalenie skóry, zwane również ŁZS, to przewlekła dermatoza o charakterze zapalnym, która wpływa na jakość życia wielu osób na całym świecie. Charakteryzuje się nadmierną produkcją sebum przez gruczoły łojowe, co prowadzi do stanu zapalnego, często występującego na skórze głowy oraz innych owłosionych częściach ciała. Objawy takie jak zaczerwienienie, swędzenie, a także nadmierne łuszczenie naskórka, które mogą przypominać łupież, są typowe dla tej choroby. ŁZS często wymaga wielokierunkowego leczenia, włączając w to produkty przeciwgrzybicze i przeciwzapalne, które działają miejscowo, redukując objawy i zapobiegając nawrotom. Skuteczna pielęgnacja skóry odgrywa istotną rolę w łagodzeniu objawów.
Najczęstszymi przyczynami łojotokowego zapalenia skóry są: nadmierna aktywność skórnych gruczołów łojowych oraz zaburzenia w procesie odnowy komórek naskórka, które prowadzą do nadmiernego rogowacenia. Zmiany w ilości i składzie sebum w różnych fazach życia wyjaśnia pojawienie się ciemieniuchy u noworodków. Wyjaśnia to również, dlaczego łojotokowe zapalenie skóry często nasila się u młodzieży w okresie dojrzewania oraz dlaczego częstymi miejscami występowania zmian są twarz, skóra owłosiona głowy, klatka piersiowa i plecy. Nadmierna produkcja łoju jest również często obserwowana u osób z zaburzeniami hormonalnymi, takimi jak zespół policystycznych jajników.
Istotną, choć kontrowersyjną, rolę w patogenezie tej choroby odgrywa grzyb Malassezia furfur (Pityrosporum ovale), głównie ze względu na oraz związek między poprawą stanu skóry a zmniejszeniem liczby kolonii tego grzyba w wyniku leczenia przeciwgrzybiczego. Malassezia furfur jest wchodzi w skład fizjologicznej flory bakteryjnej skóry, ale u osób z ŁZS występuje w zwiększonej ilości. Drożdżak ten wnika do warstwy rogowej, wydzielając lipazę, co prowadzi do tworzenia wolnych kwasów tłuszczowych i wywołuje stan zapalny. Malassezia rozwija się w środowisku bogatym w lipidy, co sprzyja jej rozmnażaniu w obecności wolnych kwasów tłuszczowych. Postęp tej choroby skórnej może mieć również związek z:
● zmiennym nastrojem,
● stresem,
● nieodpowiednią dietą,
● nadmiernym spożywaniem alkoholu,
● ogólną kondycją zdrowotną.
Choroba przebiega przewlekle z okresowymi nieregularnymi zaostrzeniami. Intensywność świądu może być zróżnicowana i zazwyczaj nasila się po kontakcie z potem. Zaostrzenia występują często w sezonie jesienno-zimowym, natomiast ekspozycja na słońce często łagodzi objawy. Zmiany skórne pojawiają się stopniowo i mogą nasilać się pod wpływem stresu emocjonalnego, przebywania w klimatyzowanych pomieszczeniach, podczas infekcji, a także po zażyciu niektórych leków. Choroba zaczyna się od łuszczącego się naskórka i lekkiego rumienia. Wymaga diagnostyki różnicowej z innymi chorobami skórnymi, które charakteryzują się nadmiernym złuszczaniem, szczególnie z łuszczycą. W zaawansowanych stadiach ŁZS pojawiają się wyraźnie odgraniczone, nieregularne plamy rumieniowe z żółtymi strupami, czasem z widocznym wysiękiem surowiczym. Zmiany mogą różnić się w zależności od lokalizacji - na twarzy występują głównie w fałdach nosowo-wargowych, na czole, brwiach i uszach, tworząc lepkie, żółte strupy. Na szyi zmiany mogą mieć charakter obrączkowaty, dlatego często są mylnie diagnozowane jako infekcje grzybicze.
W okolicach pachwin i pach czy okolicach intymnych lub pod piersiami mogą przypominać drożdżycę z uwagi na ich intensywnie czerwony kolor. Na tułowiu mogą pojawić się żółto-brązowe plamy o kształcie okrężnym lub obrączkowatym, zwłaszcza w okolicy mostka. Na skórze głowy mogą występować drobne łuski (łupież) lub rozległe zmiany zapalne obejmujące całą powierzchnię. W skrajnych przypadkach skóra głowy może być pokryta warstwą suchego, martwego naskórka z nagromadzonym łojem, tworząc trudną do usunięcia skorupę, co wraz z intensywnym świądem powoduje znaczny dyskomfort. Długotrwałe zmiany mogą prowadzić do zaczopowania ujść gruczołów przywłośnych i uszkodzeń mechanicznych związanych z drapaniem, co może skutkować przerzedzeniem włosów i brwi. W literaturze opisano wiele odmian łojotokowego zapalenia skóry, w tym postać łupieżopodobną (seborrheic erythroderme), łojotokowe zapalenie powiek (seborrheic blepharitis) czy łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt. Łuski, łupież lub swędzenie skutecznie uniemożliwiają Ci funkcjonowanie? Wypełnij nasz test i znajdź właściwą pielęgnację dla siebie.
Łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt może być szczególnie trudne do rozpoznania i leczenia. Objawy ŁZS, takie jak zaczerwienienie, łuszczenie się skóry czy ciemieniucha, mogą pojawić się już w pierwszych miesiącach życia. W przypadku niemowląt ŁZS często dotyczy skóry głowy, ale może również występować na skórze w okolicach pieluszki oraz w zgięciach kończyn. Diagnoza i leczenie wymagają ostrożności, aby nie podrażnić dodatkowo wrażliwej skóry dziecka.
W okresie dojrzewania, kiedy dochodzi do zmian hormonalnych, ŁZS może nasilić się lub wystąpić po raz pierwszy. Młodzież cierpiąca na ŁZS może zmagać się nie tylko z fizycznymi objawami, takimi jak świąd czy nadmierne łuszczenie skóry, ale również z psychologicznymi aspektami związanymi z wyglądem. Zmiany skórne mogą wpływać na samoocenę i interakcje społeczne - dlatego też wsparcie emocjonalne równie ważne, co skuteczne metody leczenia.
Diagnostyka łojotokowego zapalenia skóry zazwyczaj zaczyna się od wizyty u dermatologa, który ocenia objawy choroby oraz weryfikuje historię medyczną pacjenta. Celem jest wykluczenie innych schorzeń skóry o podobnych objawach, takich jak łupież czy egzema, a także ustalenie najlepszego leczenia. Postępowanie w łojotokowym zapaleniu skóry może obejmować stosowanie leków przeciwzapalnych (w tym sterydowych) i przeciwgrzybicznych oraz stosowanie maści lub kremów, które mają na celu regenerację i ochronę problematycznych obszarów skóry.
Gdy choroba dotyczy owłosionej skóry głowy, zwykle używa się specjalistycznych szamponów. Szampony na łojotokowe zapalenie skóry powinny zawierać składniki takie jak:
● cyklopiroksolamina i pirokton olaminy - substancje o działaniu przeciwgrzybiczym i przeciwzapalnym,
● ketokonazol - substancja o działaniu przeciwgrzybiczym, który eliminuje grzyby przez wpływ na strukturę ich błon komórkowych,
● siarczek selenu – substancja o działaniu przeciwgrzybiczym i przeciwbakteryjnym, która reguluj jednocześnie proces rogowacenia skóry, co pomaga zmniejszyć złuszczanie.
W przypadku łagodnej postaci choroby lub w profilaktyce często stosuje się dermokosmetyki dostępne w aptekach - szampony przeciwłupieżowe zawierające cyklopiroksolaminę i pirokton olaminy. W sytuacjach, gdy objawy są intensywne lub gdy występuje silne zapalenie na skórze głowy, konieczne może być użycie preparatów sterydowych. Substancje takie jak mocznik czy kwas salicylowy, które wykazują właściwości złuszczające, są szczególnie skuteczne.
Prawidłowa pielęgnacja skóry jest istotna w zarządzaniu objawami łojotokowego zapalenia skóry. Ważne jest, aby używać łagodnych preparatów dedykowanych do skóry skłonnej do łojotokowego zapalenia skóry, które nie będą nasilać objawów stanu zapalnego. Zaleca się stosowanie specjalnych szamponów na łojotokowe zapalenie skóry głowy oraz kremów zawierających składniki przeciwzapalne i przeciwgrzybicze. Dobre praktyki pielęgnacyjne zalecają regularne mycie problematycznych obszarów, co pomaga w usuwaniu nadmiaru sebum oraz złuszczonych komórek skóry.
Ponadto, osoby cierpiące na ŁZS powinny unikać skrajnych temperatur i silnych detergentów, które mogą pogarszać objawy. Ważne jest, aby utrzymać skórę nawilżoną, ale za pomocą delikatnych dermokosmetyków. Dieta powinna być bogata w produkty zawierające nisko nasyconekwasy tłuszczowe, cynk, a także witaminy z grupy B. Regularne konsultacje dermatologiczne pomogą w dostosowaniu pielęgnacji do indywidualnych potrzeb i zmian w stanie skóry.
Chociaż łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) jest przewlekłą chorobą i nie można go całkowicie wyleczyć, istnieją skuteczne możliwości łagodzenia objawów i ograniczenia ich wpływu na codzienne życie. Dzięki postępom w dermatologii stosowanie miejscowych produktów pozwala na kontrolę objawów, takich jak świąd, łupież i stan zapalny skóry. Aktualne podejście i prowadzone badania naukowe dają nadzieję na nowe, coraz bardziej skuteczne metody leczenia ŁZS.
Łojotokowe zapalenie skóry to przewlekła choroba, która może wpływać na jakość życia osób nią dotkniętych. Choć całkowite wyleczenie ŁZS nie jest możliwe, to odpowiednio dobrane metody leczenia pozwalają kontrolować objawy i ograniczyć ich wpływ na codzienne życie. Stosowanie specjalistycznych produktów, a także regularna i odpowiednia pielęgnacja skóry, są istotne w kontroli stanu skóry.
