Nadpotliwość, nadmierna potliwość lub hiperhydroza to terminy określające nadmierną produkcję potu. O zaburzeniu tym możemy mówić wówczas, gdy ilość produkowanego potu przekracza ilość niezbędną do termoregulacji naszego ciała. Nadmiar wydzielanego potu dla wielu pacjentów jest tematem tabu, o którym nie zawsze mają odwagę porozmawiać z lekarzem. Istnieją jednak sprawdzone sposoby, które pomogą w kontrolowaniu ilości wydzielanego potu, a co za tym idzie – poprawy jakości życia osób zmagających się z nadpotliwością.
Spis treści
Pocenie się jest zjawiskiem całkowicie naturalnym i niezbędnym dla właściwego funkcjonowania naszego organizmu. Pot chłodzi ciało, gdy jego temperatura wzrasta. Dlatego też wydzielina może pojawiać się np. podczas wysiłku fizycznego lub w trakcie dużych upałów.
Warto wspomnieć również o tym, że ośrodek termoregulacji znajduje się w mózgu w strukturze zwanej podwzgórzem. Jego zadaniem jest utrzymywanie optymalnej temperatury ciała na poziomie 37°C. Z kolei na każdy wzrost temperatury reaguje zwiększeniem produkcji potu.
Na szczególną uwagę zasługuje również fakt, że pot jest wytwarzany przez gruczoły potowe, których na powierzchni naszej skóry jest około 4 milionów. Łącznie wydzielają one średnio 1 litr potu dziennie. Produkcja potu będzie znacząco zwiększona u osób cierpiących na nadmierną potliwość.
W zdecydowanej większości przypadków pacjenci zmagają się z pierwotną nadpotliwością, w której zidentyfikowanie przyczyny nadmiernej ilości wydzielanego potu nie jest możliwe. Zwykle zaburzenie pojawia się w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania.
Najczęściej charakteryzuje się nadmiarem wydzieliny pojawiającej się głównie rano lub w ciągu dnia.
Nadpotliwość wtórna może być konsekwencją choroby, schorzenia lub przyjmowania niektórych leków. Dlatego, jeśli nagle wystąpią objawy nadpotliwości, a nadmiar wydzieliny nigdy wcześniej nie był problemem, istnieje duże prawdopodobieństwo, że ma to związek ze współistnieniem innych chorób. Dlatego tak ważne jest, aby natychmiast po wystąpieniu objawów zgłosić się do lekarza w celu ustalenia przyczyny.
W 90%1 przypadków hiperhydroza jest zlokalizowana i obustronna. Oznacza to, że nadmiar potu może dotyczyć tylko niektórych obszarów ciała. Dlatego pacjenci mogą zmagać się z nadmiernym poceniem się twarzy i głowy, nadmierną potliwością stóp lub dłoni, nadpotliwością pach, a niekiedy także nadmierną potliwością pleców.
Nadpotliwość może być również znacznie bardziej rozległa i wówczas dotykać całego ciała.
Nocne poty, jak sama nazwa wskazuje, są zjawiskiem pocenia się występującego w nocy. Niekiedy zdarza się, że nadmiar wydzieliny powoduje nagłe przebudzenie. O nocnych potach możemy mówić wówczas, gdy w trakcie snu pocimy się bardziej, niż miałoby to miejsce normalnie. Nocne poty bardzo często mają związek z silnym stresem lub niepokojem, a także w przypadku pojawienia się koszmarów sennych lub niespokojnego snu.
Jeśli zdarza się to często, niezwykle ważne jest, aby problem skonsultować z lekarzem w celu ustalenia przyczyny nadmiernej potliwości, ponieważ może to być oznaką zupełnie innej i wymagającej podjęcia natychmiastowego leczenia dolegliwości.
Nadmierne wydzielanie potu jest oczywiście głównym objawem nadpotliwości. Kiedy zbyt duża ilość wydzieliny stanowi problem? Przede wszystkim wtedy, gdy staje się źródłem codziennego dyskomfortu. Przykładem może być sytuacja, w której pacjenci wstydzą się podnieść rękę czy uścisnąć dłoń lub też brakuje im odwagi do podejmowania aktywności fizycznej – powodem są oczywiście obawy przed poceniem się. Innym argumentem świadczącym o tym, że nadpotliwość zaczyna utrudniać funkcjonowanie w codziennym życiu, jest strach przed noszeniem ulubionych jasnych ubrań lub wychodzeniem z domu, gdy temperatura przekracza 25°C. W tym przypadku przyczyną będą obawy przed oceniającymi spojrzeniami innych ludzi. Wymienione wyżej przykłady jednoznacznie pokazują, że nadmierna potliwość może mieć ogromny wpływ na komfort życia pacjentów.
Nieprzyjemny zapach potu, który często towarzyszy nadpotliwości, może być również krępujący. Ważne jest, aby pamiętać, że charakterystyczny zapach wydzieliny jest w przypadku tego zaburzenia całkowicie normalny. Dodatkowo nie ma żadnego związku z niewystarczającą higieną osobistą lub jej całkowitym brakiem. Jest to naturalna reakcja fizjologiczna pomiędzy saprofityczną florą skórną (czyli wszystkimi niepatogennymi mikroorganizmami żyjącymi na powierzchni skóry) a składnikami potu.
Oprócz wstydu i obawy przed tym, co pomyślą inni ludzie, hiperhydroza może również prowadzić do wielu problemów zdrowotnych. Powodem jest wysoka wilgotność skóry. Zaburzenie może np. zwiększać podatność na grzybice, brodawki lub egzemę.
Osoby zmagające się z nadpotliwością muszą pamiętać przede wszystkim o tym, że jest to zaburzenie przewlekłe. Oznacza to więc, że zjawiska tego nie da się całkowicie powstrzymać, ale istnieją skuteczne sposoby leczenia i codziennego postępowania. Wszystko po to, aby zmniejszyć wydzielanie potu, a co za tym idzie – wpłynąć na komfort życia.
Jeżeli nadmierna potliwość zaczyna przeszkadzać Ci w codziennym życiu, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, ponieważ istnieją skuteczne sposoby radzenia sobie z problemem.
(1) Stolman LP. Treatment of hyperhidrosis. Dermatologic Clinics. 1998; 16: 863-9.