Iyatrojenik prurit veya ilaca-bağlı prurit

İyatrojenik pruriti tanımak

İlaca bağlı prurit, pruritus sine materia türlerinden biridir. Başka bir deyişle, dermatolojik olmayan bir kaşıntıdır ve kaşıntıyı açıklayabilecek görünür cilt lezyonları yoktur.

Çoğu zaman, iyatrojenik prurit, tüm vücutta bulunan, jeneralize bir prurit türüdür. Bu nedenle, kaşıma dürtüsüne karşı koymak zordur ve dolayısıyla kaşıma lezyonlarının (veya prurigo) olası görünümü muhtemeldir.

Kaşıntı hissi, hastalık koşuluna göre tedavinin başlangıcında veya sonrasında ortaya çıkabilir. İlaca bağlı prurit, düşük dozlarda bile gelişebilir. Cilt kuruluğu, iklim koşulları, stres, uygun olmayan kozmetiklerin kullanımı vb. gibi her prurit türü için ortak olan bir dizi faktörden ayrılır.

İlaca bağlı prurit nedenleri nelerdir?

İsminden de anlaşılacağı üzere, ilaca bağlı prurit, sistemik olarak alınan bir veya daha fazla ilaçtan kaynaklanır.

Birçok ilaç prospektüsünde, kaşıntı ve prurit tedaviye bağlı olası bir yan etki olarak listelenmektedir. Bu ilaçlar çok farklı terapötik sınıflara aittir, hastalık durumuna göre akut veya kronik tedavilerdir. İyatrojenik prurite neden olabilecek bazı ilaç örnekleri:

• Antibiyotikler: Örneğin tetrasiklinler, beta-laktamlar.
• Anti-hipertansifler: Örneğin enzim dönüştürücü inhibitörleri, sartanlar.
• Kalp ilaçları: Örneğin beta blokerler, amiodaron.
• Kolesterol ilaçları: Örneğin statinler ve fibratlar.
• Analjezikler: Örneğin morfin ve türevleri, aspirin, non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar
• Anti-epileptikler: Örneğin barbitüratlar, karbamazepin, sodyum valproat.
• Antidepresanlar: Örneğin trisiklik antidepresanlar.
• Diğerleri: Örneğin allopurinol, iyotlu kontrast ajanlar

Bununla birlikte, tüm ilaçlar potansiyel olarak iyatrojenik prurit kaynağı olabilir. Reçeteli veya reçetesiz son zamanlarda kullandığınız herhangi bir ilacı doktorunuza bildirmeyi unutmayın. Neden kaşınırız? İlaçlar, çeşitli mekanizmalar yoluyla iyatrojenik prurite neden olabilir:

• İmmünolojik: İlaca bağlı prurit, ani veya gecikmiş aşırı duyarlılık bağlamında ortaya çıkar.
• Farmakolojik: İlaca bağlı prurit, ilaçların farklı etki mekanizmaları nedeniyle daha dolaylı bir şekilde ortaya çıkar. Örneğin, cilt kuruluğuna neden olan bir ilaç prurite neden olabilir. Aynı durum kolestaz veya histamin salınımına neden olan ilaçlar için de geçerlidir.

Bazı durumlarda, ilaca bağlı pruritin başlama mekanizmasının bilinmediğine dikkat edilmelidir.

İlaca bağlı prurit nedeniyle ortaya çıkan kaşıntıyı yatıştırmak

İlaca bağlı prurit durumunda, tanıyı doğrulamak ve kaşıntıyı etkili bir şekilde yatıştırmak için, genellikle birkaç hafta ara verdikten sonra, çoğu zaman tedaviyi durdurmak gerekir. Tedavinin derhal kesilmesini gerektiren çok ciddi cilt hasarı dışında, doktorunuzun onayı olmadan tedaviyi durdurmayın.

İlaca bağlı prurit durumlarında, bazen tedaviye paralel olarak bir anti-histamin de reçete edilir. Yatıştırıcı temizleme yağı ve kaşıntı karşıtı kremler gibi uygun dermokozmetik tedaviler cildi yatıştırmaya yardımcı olur. Kaşımak yerine, ihtiyaç duyduğunuz kadar kaşıntı karşıtı kremler kullanın. Cilde soğuk uygulamak, ilaca bağlı prurit ile ilişkili kaşıntıya yatıştırmaya yardımcı olur: termal su, kaşığın arkası, vantilatör, bir torba donmuş bezelye vb.

Kaşıntıyı durdurmak için, doktorlar iyatrojenik prurite neden olan ilacı başka bir ilaçla değiştirebilir, fakat ne yazık ki bu her zaman mümkün değildir. İlaç tedavisine devam edilmesi gerekiyorsa, tedavinin etkinliğini korurken yan etkileri sınırlandırmak için genellikle doz azaltımı değerlendirilir.