Hyperpigmentatie is ongelijkmatige pigmentatie van de huid en leidt tot het ontstaan van bruine vlekken. Deze vlekken zijn niet pijnlijk of besmettelijk en hebben geen verband met een ernstige ziekte. Toch kunnen bruine vlekken een cosmetisch probleem vormen aangezien ze hardnekkig zijn en de teint ongelijk maken.
Samenvatting
Iedereen kan te maken krijgen met hyperpigmentatie en het ontstaan van pigmentvlekken. Zowel de lichte als donkere huid, mannen of vrouwen, jong en oud. Blootstelling aan de zon is een gemeenschappelijke factor van de bruine vlekken. De zon stimuleert namelijk de activiteit van melanocyten, de cellen die melanine produceren. Melanine is het biologische pigment dat verantwoordelijk is voor de kleuring van de huid. Wanneer melanine in grote hoeveelheden wordt geproduceerd, kunnen bruine vlekken ontstaan. Deze donkere vlekken kunnen in sommige gevallen geleidelijk opnieuw verdwijnen, maar over het algemeen blijven ze gewoon bestaan.
Chloasma is een veel voorkomende vorm van hyperpigmentatie. Chloasma wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van bruine vlekken op het gezicht: voorhoofd, wangen, neusvleugels, bovenlip…
Chloasma is het gevolg van de combinatie tussen blootstelling aan de zon en de vrouwelijke geslachtshormonen. Deze hormonen bevorderen de activiteit van de melanocyten en de productie van melanine, waardoor bruine vlekken ontstaan.
Zwangere vrouwen, vrouwen die hormonale anticonceptiva gebruiken en vrouwen die een hormoonvervangingstherapie ondergaan, hebben meer last van bruine vlekken. Bij zwangere vrouwen wordt chloasma " zwangerschapsmasker" genoemd. Bij vrouwen die de anticonceptiepil gebruiken, staat chloasma bekend als het "anticonceptiepilmasker".
Chloasma komt bij 90% van de zwangere vrouwen en bij een derde van de vrouwen die hormonale voorbehoedsmiddelen gebruiken voor(1). De pigmentvlekken op de huid kunnen de levenskwaliteit veranderen en een grote impact hebben op het zelfvertrouwen. Gelukkig bestaan er oplossingen voor bruine vlekken.
Lentigo is een andere vorm van hyperpigmentatie die geen verband heeft met vrouwelijke geslachtshormonen, maar met het verschijnsel van huidveroudering. Ook hier is blootstelling aan de zon een factor bij vroegtijdige ontwikkeling van bruine vlekken, vandaar de term fotoveroudering.
De bruine vlekken worden ook wel zonnevlekken of ouderdomsvlekken genoemd. Bruine vlekken verschijnen op plaatsen die aan de zon zijn blootgesteld zoals het gezicht, de hals, de decolleté, de rug van de handen, de onderarmen, de schouders of de rug.
Ouderdomsvlekken verschijnen meestal vanaf de leeftijd van 45 jaar in combinatie met andere signalen van veroudering zoals rimpels of een minder flexibele huid.
De verschillende vormen van hyperpigmentatie treffen 90% van de vrouwen boven de 50(2). Voor al deze mensen met een gehyperpigmenteerde huid bestaan er behandelingen om zowel het probleem van de bruine vlekken op te lossen als de verschillende tekenen van huidveroudering.
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, zijn mensen met een zwarte of gemengde huid niet immuun voor bruine vlekken en hyperpigmentatie. Een donkere huid is over het algemeen namelijk gevoeliger voor het ontstaan van bruine vlekken door de grote hoeveelheid melanine. Hyperpigmentatie bij zwarte en gemengde huiden kan verschillende oorzaken hebben:
Een ontsteking zoals een eczeemvlek of een acnepuistje kan zorgen voor post-inflammatoire hyperpigmentatie. De ontsteking verdwijnt dan, maar laat een min of meer donkere, hardnekkige bruine vlek achter. Op de zwarte huid wordt hyperpigmentatie nog eens versterkt. Om de gevolgen te beperken, moeten de dermatologische aandoeningen die verantwoordelijk zijn voor de huidontsteking goed behandeld worden en moet manipulatie van de ontsteking vermeden worden.
De bruine of pigmentvlekken zijn een veel voorkomende huidaandoening en komen overeen met verschillende klinische situaties. Chloasma, zonnevlekken en hyperpigmentatie zijn voorbeelden bij een donkere of gemengde huid. Door de aard van de bruine vlekken te identificeren kunnen preventieve en curatieve maatregelen worden genomen, aangepast aan elke situatie.
(1) Tyler KH. Physiological skin changes during pregnancy. Clin Obstet Gynecol. 2015
(2) Brenner M, Hearing VJ. Modifying skin pigmentation - approaches through intrinsic biochemistry and exogenous agents. Drug Discov Today Dis Mech. 2008
