Pruritus sine materia

Pruritus sine materia herkennen

Pruritus sine materia wordt gedefinieerd als pruritus van niet-dermatologische oorsprong, d.w.z. pruritus zonder een huidlaesie die het ontstaan ervan kan verklaren. 

Pruritus sine materia kan gepaard gaan met soms zeer grote huidlaesies die ontstaan als gevolg van krabben. 

Pruritus sine materia kan plaatselijk of verspreid zijn en kan elk deel van het lichaam treffen. 

Wat veroorzaakt pruritus sine materia? 

De oorzaken van pruritus sine materia zijn zeer uiteenlopend. Voor de duidelijkheid kunnen de verschillende vormen van pruritus sine materia het beste worden onderverdeeld in verschillende categorieën, afhankelijk van de oorzaak van de pruritus:

• Systemische pruritus. Veel systemische, al dan niet frequente en/of ernstige ziektes kunnen gepaard gaan met pruritus sine materia. Deze omvatten de leverziekte cholestase; chronisch nierfalen; hemopathieën of bloedziekten, met name lymfomen; kanker; auto-immuunziekten; virale of parasitaire infecties; diabetes; schildklieraandoeningen; bepaalde tekorten aan micronutriënten, zoals ijzertekort; enz. In sommige gevallen is de jeuk het meest verontrustende symptoom voor de persoon en is dit de reden om de huisarts te raadplegen. Vervolgens worden er aanvullende onderzoeken uitgevoerd om een diagnose te kunnen stellen en een behandeling op te zetten die is aangepast aan de pathologie in kwestie. De categorie ‘pruritus sine materia van systemische oorsprong’ omvat alle soorten pruritus van medicinale oorsprong en zwangerschapspruritus. 
• Neurologische pruritus. Deze pruritus sine materia is het gevolg van een aandoening van het centrale (bv. multiple sclerose) of perifere (bv. gordelroos) zenuwstelsel. Er bestaan ook andere soorten neurologische pruritus, bijvoorbeeld als gevolg van zenuwcompressie. Neurologische pruritus gaat vaak gepaard met andere vervelende symptomen in het dagelijks leven, zoals tintelingen, een branderig gevoel of pijn. 
• Psychogene pruritus. Pruritus sine materia van psychogene oorsprong, beter bekend als nerveuze pruritus, kan worden veroorzaakt door een aangrijpende gebeurtenis zoals een sterfgeval, een ontslag, de ziekte van een familielid, enz. Nerveuze jeuk wordt soms in verband gebracht met een psychiatrische ziekte, zoals een psychose. In dit geval kan de pruritus het gevolg zijn van een parasitair delirium en ermee omgaan kan bijzonder moeilijk zijn voor de patiënten en hun familie. Psychogene jeuk is meestal erger tijdens perioden van rust, waardoor het vaker 's nachts opspeelt. Stress verergert psychogene jeuk. 
• Pruritus van onbepaalde oorsprong: dit omvat alle vormen van pruritus sine materia waarvan de oorsprong niet kon worden bepaald, na alle andere mogelijke oorzaken te hebben uitgesloten. Een van de meest voorkomende vormen van pruritus sine materia in deze categorie is pruritus senilis die specifiek ouderen treft. 

In ieder geval werken verschillende factoren pruritus sine materia in de hand: een droge huid, klimatologische omstandigheden, stress, het gebruik van ongeschikte hygiëne- en verzorgingsproducten, te strakke kleding, enz. 

Verlichting van jeuk bij pruritus sine materia 

De behandeling van pruritus sine materia hangt af van de oorzaak van de pruritus. Er bestaat geen eenduidige behandeling noch wondermiddel. Het vinden van de oorzaak van pruritus sine materia is essentieel voor de verdere behandeling. 
Ongeacht de oorzaak van pruritus sine materia kunnen eenvoudige gebaren op dagelijkse basis de jeukende huid verlichten: neem korte en lauwe douches, was u met een overvette zeep, syndet of reinigingsolie, hydrateer de huid met een vochtinbrengende crème die rijk is aan jeukwerende werkstoffen, draag loszittende katoenen kleding en kom tot rust om zo pruritus veroorzaakt door stress te verminderen.