Pruritus veroorzaakt door medicatie is een zeer speciale vorm van pruritus die verband houdt met het gebruik van een of meer systemische geneesmiddelen. De moleculen die verantwoordelijk zijn voor pruritus veroorzaakt door geneesmiddelen zijn zeer gevarieerd en soms moeilijk te identificeren, vooral als de persoon een kwetsbare gezondheid heeft en meerdere soorten medicijnen gebruikt. De rol van de arts is essentieel bij de behandeling van door geneesmiddelen veroorzaakte pruritus, zowel bij het stellen van de diagnose als bij het voorstellen van een oplossing op maat.
Samenvatting
Pruritus veroorzaakt door medicatie behoort tot de vormen van pruritus sine materia. Met andere woorden, pruritus veroorzaakt door medicatie is pruritus van niet-dermatologische oorsprong, waarbij er geen huidlaesie aanwezig is die de jeuk kan verklaren.
Meestal is iatrogene pruritus een algemene pruritus die over het hele lichaam aanwezig is. Het is moeilijk om de drang tot krabben te weerstaan, waardoor er ook krabwonden (of prurigo) kunnen ontstaan.
Afhankelijk van het geval kan jeuk aan het begin van de behandeling optreden, of net later. Door geneesmiddelen veroorzaakte pruritus kan zich zelfs bij lage doses ontwikkelen. Het wordt bevorderd door een reeks factoren die alle vormen van pruritis gemeen hebben, zoals een droge huid, klimatologische omstandigheden, stress en het gebruik van ongeschikte cosmetica.
Zoals de naam al aangeeft, wordt pruritus veroorzaakt door medicatie uitgelokt door een of meer systemische geneesmiddelen.
Veel bijsluiters van geneesmiddelen vermelden jeuk en pruritus als mogelijke bijwerking van de behandeling. Deze geneesmiddelen behoren tot zeer verschillende therapeutische klassen. Afhankelijk van het geval gaat het om acute of chronische behandelingen. Enkele voorbeelden van geneesmiddelen met een risico op iatrogene pruritus zijn:
Dit gezegd zijnde, kunnen alle geneesmiddelen potentieel bronnen van iatrogene pruritus zijn. Vergeet niet alle recent ingenomen medicijnen aan de arts te melden, of ze nu voorgeschreven zijn of niet.
Waarom krabben we? Geneesmiddelen kunnen via verschillende mechanismen iatrogene pruritus veroorzaken:
Houd er rekening mee dat in sommige gevallen het ontstaansmechanisme van door geneesmiddelen veroorzaakte pruritus niet bekend is.
In het geval van door geneesmiddelen veroorzaakte pruritus is het meestal nodig de behandeling stop te zetten om de diagnose te bevestigen en de pruritus doeltreffend te verlichten, wat meestal enkele weken na het stopzetten van de behandeling gebeurt. De behandeling moet in overleg met de arts worden gestopt, behalve wanneer de huid zeer ernstig is aangetast. In dat geval moet de behandeling onmiddellijk worden stopgezet.
Tegelijkertijd wordt er in het geval van door geneesmiddelen veroorzaakte pruritus soms een antihistaminicum voorgeschreven. Geschikte huidverzorgingsproducten zoals een verzachtende reinigingsolie en een jeukwerende crème helpen de huid te kalmeren. Gebruik de jeukwerende crème zo vaak als nodig is in plaats van te krabben. Het jeukende gevoel dat optreedt bij pruritus veroorzaakt door geneesmiddelen kan worden verminderen door de huid af te koelen: thermaal water, de achterkant van een lepel, een waaier, een zak bevroren erwten, enz.
Om de jeuk te stoppen, kan de arts het geneesmiddel dat verantwoordelijk is voor de iatrogene pruritus door een ander medicijn vervangen. Dit is helaas niet altijd mogelijk. Als het geneesmiddel verder moet worden gebruikt, wordt eventueel de dosering verlaagd om de doeltreffendheid van de behandeling te behouden en de bijwerkingen tot een minimum te beperken.