Świąd jest uciążliwym i nieprzyjemnym uczuciem, które wymusza na pacjentach konieczność niemal nieustannego drapania. Na szczególną uwagę zasługuje również przewlekły świąd, czyli taki, który trwa co najmniej sześć tygodni, a niekiedy nawet znacznie dłużej. Nieleczony może doprowadzić do poważnych problemów, a nawet trwałych uszkodzeń skóry.
Świąd znacząco odbija się na jakości życia osób, które się z nim zmagają, ale także członków rodziny, przyjaciół czy współpracowników. Najwyższa pora więc odpowiedzieć sobie na pytanie dotyczące najczęstszych przyczyn swędzenia skóry. Serdecznie zapraszamy do lektury naszego artykułu.
Spis treści
Świąd jest powszechnym zjawiskiem, a przyczyny jego powstawania są bardzo złożone i w dużej mierze wciąż nieznane. Zaangażowane mechanizmy zależą od przyczyny wystąpienia świąd skóry, obejmując zarówno skórny włókna nerwowe, jak i mediatory chemiczne w tym między innymi cytokiny czy neurotransmitery.
Drapanie zmian występuje niezależnie od przyczyny swędzenia skóry i prowadzi do tak zwanego błędnego koła, z którego niekiedy trudno jest się wydostać.
Przyczyny swędzenia skóry mogą być bardzo zróżnicowane i często mają pochodzenie niedermatologiczne. Najprościej rzecz ujmując, chodzi o to, że przyczyny świądu nie muszą być widoczne, co jedynie utrudnia diagnostykę i postępowanie. Drapanie wydaje się nieodłącznym elementem związanym ze swędzeniem skóry. To doskonały moment, aby dowiedzieć się więcej na temat przyczyn odpowiedzialnych za konieczność drapania skóry.
Świąd dermatologiczny to choroba wywołująca widoczne zmiany skórne. Przyczyną schorzenia mogą być zarówno przewlekłe dermatozy zapalne, jak egzema czy, mniej znane choroby, takie jak pemfigoid pęcherzowy u osób starszych, ale także alergie skórne i świądowe dermatozy zakaźne np. świerzb. Innymi przyczynami wywołującymi silny świąd są na przykład oparzenia słoneczne.
Świąd niedermatologiczny to nic innego jak swędzenie skóry bez wystąpienia widocznych zmian skórnych. Te mogą jednak z czasem zacząć się pojawiać, będąc wynikiem silnego i regularnie powtarzanego drapania. Świąd bez zmian skórnych można podzielić na kilka kategorii w zależności od przyczyny wystąpienia. I tak możemy tu mówić o wszystkich rodzajach świądu pochodzenia ogólnoustrojowego (spowodowane chorobą wątroby, nerek, tarczycy, infekcją, niektórymi lekami, ciążą), psychogennego (pochodzenia psychicznego) oraz neurologicznego (spowodowane uszkodzeniem centralnego lub obwodowego układu nerwowego, uciskiem nerwu).
Świąd starczy to rodzaj swędzenia, który dotyczy głównie osób starszych. Do tej pory nie udało się ustalić jego jednoznacznej przyczyny. Wiadomo jednak, że problem ten w dużym stopniu wpływa na jakość i komfort życia pacjentów.
Swędzenie brzucha w ciąży jest powszechnym zjawiskiem. Na ogół przebiega bardzo łagodnie i wynika ze zmian w skórze, która w tym okresie jest znacznie bardziej wrażliwa sucha a w pewnych miejscach nawet rozciągnięta. Na tym etapie warto wspomnieć o cholestazie ciążowej, czyli zaburzeniu pracy wątroby, które powoduje świąd, nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych, a czasem żółtaczkę, czyli żółte zabarwienie skóry. Cholestaza ciążowa wymaga szczególnego postępowania medycznego, aby uniknąć ewentualnych powikłań.
Główną przyczyną wystąpienia świądu wodnego jest po prostu woda. Pacjenci odczuwają świąd, ale także mrowienie, pieczenie czy nawet ból, kilka minut po kontakcie z wodą. Dotyczy to kąpieli pod prysznicem, deszczu czy potu podczas uprawiania sportów wodnych.
Leki są jedną z głównych przyczyn świądu, będąc jednocześnie działaniem niepożądanym, o którym często przeczytać można na ulotkach. Niektóre leki narażają na świąd bardziej niż inne w tym m.in. antybiotyki czy leki przeciwbólowe. Należy pamiętać jednak o tym, aby pod żadnym pozorem nie odstawiać przepisanych przez lekarza leków samodzielnie. Dotyczy to także przerwania lub modyfikowania leczenia.
Alergia słoneczna to szczególna forma świądu dermatologicznego, która pojawia się bezpośrednio po ekspozycji na słońce. Łagodne alergie słoneczne dotykają głównie młodych kobiet, a zmiany widoczne są na dekolcie i przedramionach. Tutaj warto wspomnieć również o polimorficznej osutce świetlnej dotykającej zarówno kobiet, jak i mężczyzn bez względu na wiek.
Przyczyny świądu są różne i czasami trudne do zidentyfikowania. Konsultacja lekarska zwykle pozwala na dokładniejsze zrozumienie problemu i dostosowanie leczenia.