Świąd to nieprzyjemne uczucie, z którym każdy z nas miał do czynienia chociaż raz w życiu. Należy pamiętać jednak, że przyczyny świądu mogą być bardzo różnorodne. I tak świąd pochodzenia niedermatologicznego, nazywany również świądem bez zmian skórnych, obejmuje świąd ogólnoustrojowy, neurologiczny, psychogenny i wszystkie inne rodzaje, których przyczyn nie udało się ustalić. Dogłębne zrozumienie problemu, jakim jest świąd bez zmian skórnych, pozwala na poznanie przyczyn drapania się, a także wprowadzenie najwłaściwszej metody leczenia.
Spis treści
Świąd bez zmian skórnych definiowany jest jako świąd pochodzenia niedermatologicznego, czyli świąd bez widocznych zmian na skórze takich jak, chociażby plamy czy łuski. W tym przypadku pojawiające się zmiany skórne są jedynie wynikiem drapania.
Świąd bez zmian skórnych może być zlokalizowany w jednym miejscu lub uogólniony. Może dotyczyć absolutnie każdej części ciała.
Przyczyny świądu bez zmian skórnych są niezwykle zróżnicowane. Aby to wyjaśnić, najlepiej jest podzielić przypadłość tą na kilka kategorii:
Wielu chorobom układowym - zarówno tym mniej, jak i bardziej powszechnym - może towarzyszyć świąd bez zmian skórnych. Wśród nich wymienić można cholestazę, czyli schorzenie wątroby, przewlekłe choroby nerek, choroby krwi - zwłaszcza chłoniaki, nowotwory, choroby autoimmunologiczne, zakażenia wirusowe lub pasożytnicze, cukrzycę, zaburzenia pracy tarczycy, niektóre niedobory mikroelementów, np. niedobór żelaza itp. W niektórych przypadkach to właśnie świąd jest tym objawem, który zmusza pacjentów do odbycia konsultacji z lekarzem. Wykonywane są wtedy dodatkowe badania w celu ustalenia diagnozy i leczenia dostosowanego do danej patologii. Do kategorii świądu bez zmian skórnych pochodzenia ogólnoustrojowego można zaliczyć wszystkie rodzaje świądu wywołanego lekami oraz świądu związanego z ciążą.
Ten rodzaj świądu bez zmian skórnych spowodowany jest uszkodzeniem centralnego układu nerwowego (np. stwardnienie rozsiane) lub obwodowego układu nerwowego (np. półpasiec). Istnieją inne rodzaje świądu neurologicznego, na przykład wynikające z uciśniętych nerwów. Świąd neurologiczny często towarzyszy innym uciążliwym objawom, takim jak, chociażby mrowienie, pieczenie lub ból.
Świąd psychogenny to nic innego, jak rodzaj swędzenia skóry pochodzenia psychogennego, który może być wywołany przez trudne wydarzenia, takie jak śmierć czy choroba bliskiej osoby lub zwolnienie z pracy. Świąd nerwowy, ponieważ tak bywa również nazywany, często związany jest z chorobą psychiczną, np. psychozą. W tym przypadku świąd może być wynikiem delirium pasożytniczego, który jest niebywale trudny nie tylko dla pacjentów, ale również osób z najbliższego otoczenia. Świąd psychogenny zwykle nasila się w okresach odpoczynku, np. w nocy. Warto wspomnieć także o stresie, który wywiera jednoznaczny wpływ na wystąpienie świądu psychogennego.
Nieznane przyczyny wystąpienia świądu skóry to wszystkie rodzaje swędzenia, których pochodzenia nie można jednoznacznie określić. Jednym z najpopularniejszych rodzajów świądu, jaki spotkać można, jest świąd starczy, który, jak sama nazwa wskazuje dotyka osoby starsze.
W przypadku nieznanej przyczyny świądu czynniki wywołujące mogą być bardzo zróżnicowane w tym m.in.
Leczenie świądu bez zmian skórnych zależy przede wszystkim od przyczyn jego powstawania. Nie ma jednej metody leczenia ani do tej pory nie wynaleziono cudownego leku. Znalezienie powodu odpowiedzialnego za wystąpienie świądu skóry jest niezbędne do dalszego postępowania.
Niezależnie od przyczyny świądu bez zmian skórnych, na co dzień można podejmować kilka prostych działań, których celem będzie złagodzenie objawów: