Po postawieniu diagnozy egzemy, pacjentom nasuwa się wiele pytań. Wśród nich oczywiście to o przyczyny AZS. W rzeczywistości powodów odpowiadających za pojawienie się niepokojących zmian skórnych może być wiele. Od stresu po dietę czy nawet pot – to właśnie tak najczęściej prezentowane są przyczyny AZS. Tych jednak jest znacznie więcej. Spieszymy z wyjaśnieniem!
Spis treści
Wiele osób zmagających się z egzemą twierdzi, że jeżeli uda im się znaleźć przyczyny egzemy i odpowiednio szybko wdrożyć leczenie, z pewnością nigdy więcej nie zobaczą już czerwonych zmian na swojej skórze. Nadzieje te bywają jednak często złudne. Atopowe zapalenie skóry jest złożoną i wieloczynnikową chorobą, która może wystąpić z różnych powodów. To właśnie dlatego uniknięcie przyczyn egzemy nie zawsze jest łatwe i w 100% skuteczne. Na uwagę zasługuje jednak fakt, że identyfikacja czynników wyzwalających lub zaostrzających egzemę jest przydatna do lepszego kontrolowania choroby.
Jeśli zapytalibyśmy ludzi na ulicy o egzemę, wielu z nich bez wahania odpowiedziałoby: " Egzema? Przecież to choroba wywołana przez stres, prawda?”. Od dawna panuje bowiem przekonanie, że przeżywany stres może objawiać się w postaci egzemy. Nie jest to do końca prawda, a już na pewno nigdy nie jest on jedyną przyczyną. Twierdzenie, że egzema jest spowodowana wyłącznie przez stres, przywodzi na myśl przekonanie, że nie jest to realna choroba. W rzeczywistości odpowiedzialnych jest za nią wiele czynników, np.:
Stres może okazać się jednak bezpośrednią konsekwencją egzemy, która zmusza do drapania, nie pozwala spać, jest widoczna, boli, długo się goi i wprawia w zły nastrój. Całe szczęście istnieje szereg metod, które pomagają lepiej radzić sobie ze stresem i ułatwiają codzienne życie z egzemą.
Jedzenie jest jedną z najczęściej wskazywanych przyczyn egzemy. Należy pamiętać jednak, że egzema nie jest alergią pokarmową! Pokarm odpowiedzialny jest więc w zaledwie niewielkim stopniu za pojawienie się egzemy. Dieta przy egzemie bez zaciągnięcia porady lekarskiej nie powinna być zbyt restrykcyjna. Wyjątkiem są alergie pokarmowe, które zostały wykryte podczas badań przez alergologa. We wszystkich pozostałych przypadkach zarówno rodzice, jak i dzieci czy młodzież w okresie dojrzewania powinni spożywać wszystkie pokarmy. Najważniejsze jest zachowanie umiaru i zdrowego rozsądku.
W powstawaniu egzemy pocenie się również odgrywa poważną rolę. Wiele osób może doświadczać nadmiernego pocenia się, kiedy temperatura na zewnątrz jest zbyt wysoka lub podczas uprawiania sportu. Może to mieć negatywny wpływ na egzemę lub nawet spowodować zaostrzenia.
Egzema jest często kojarzona z pojęciem alergii pokarmowej, a także tej wywołanej pyłkami, roztoczami, sierścią zwierząt, zapachami, metalami czy kosmetykami. Część osób, u których reakcje alergiczne pojawiają się częściej, uważa, że są "uczuleni na wszystko". Rzeczywistość jest jednak nieco bardziej złożona. Przypomnijmy, że alergia nazywana jest nadwrażliwością, która wywołana jest nieprawidłową reakcją układu odpornościowego na elementy obce dla organizmu, czyli tzw. alergeny.
Egzema nie jest więc bezpośrednio chorobą alergiczną, z wyjątkiem niektórych przypadków egzemy kontaktowej. W tym wypadku substancja alergizująca jest główną przyczyną egzemy, a pacjent musi bezwzględnie ograniczyć kontakt z alergizującym materiałem. Egzema kontaktowa spowodowana ubraniami może być związana z alergią na barwnik lub klej użyty do produkcji odzieży czy butów. Egzema kontaktowa wywołana przez nikiel lub chrom jest bardzo powszechna i trudna do wyleczenia, ponieważ metale te są wszechobecne w naszym środowisku. Egzema kontaktowa spowodowana kosmetykami jest często wynikiem alergii na substancje zapachowe, barwniki lub konserwanty. Wreszcie, egzema kontaktowa spowodowana lekami i produktami leczniczymi wywoływana jest przez składnik aktywny lub kilka składników. W tym przypadku również może to być substancja zapachowa, konserwant, klej itp.
Należy pamiętać, że w niektórych przypadkach nie jest to alergia, ale zwykłe podrażnienie. Możliwe jest to chociażby podczas kontaktu z inną substancją drażniącą jak np. detergenty lub wybielacze. Jednocześnie warto mieć na uwadze, że środki czystości mogą powodować egzemę. Kluczowe jest tu więc rozróżnienie. Aby uzyskać jaśniejszy obraz, czasami konieczna jest konsultacja z alergologiem i poddanie się testom alergicznym. Osoby zmagające się z egzemą bardzo chętnie poddają się tym badaniom, ponieważ chcą znaleźć przyczynę pojawienia się zmian skórnych. Należy pamiętać jednak o tym, że testy pomagają jedynie wskazać czynniki, które wpływają na pogarszanie się stanu zdrowia. Eliminacja tych czynników leży po stronie pacjenta.
Dziedziczność i geny to kolejne przyczyny egzemy. Co więcej, są to czynniki, nad którymi nie mamy żadnej kontroli. W przypadku egzemy atopowej zdarza się, że wszyscy (lub część) członków rodziny zmaga się z egzemą lub innym schorzeniem atopowym, takim jak astma. Liczby mówią same za siebie. Jeżeli tylko jedno z rodziców zmaga się z egzemą, prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby skóry u dzieci wynosi około 50%. Jeśli obydwoje rodzice są chorzy, to wtedy ryzyko to wzrasta do 80%. Genetyka jest jedną z przyczyn atopowego skóry, ale nie jedyną. Czynniki środowiskowe również odgrywają ważną rolę w pojawianiu się zmian skórnych.
Kiedy próbujemy ustalić przyczyny egzemy, kuszące wydaje się wymienienie wszystkich produktów i przyrządów, których używamy na co dzień: detergenty, pasty do zębów, poduszki itd. Może okazać się to jednak bardzo kosztowne i niekoniecznie skuteczne w leczeniu egzemy. Dermatolog jest najwłaściwszą osobą, która odpowie na Twoje pytania i pozwoli uniknąć niepotrzebnego wysiłku i nieprzewidzianych wydatków.
Starając się zidentyfikować przyczyny egzemy, należy pamiętać, aby przede wszystkim skupić się na leczeniu pojawiających się ognisk. Leczenie egzemy musi pozostać priorytetem, nawet jeśli wiąże się to z codziennym stosowaniem kremów, a w niektórych przypadkach nawet do końca życia.
Celem artykułów jest promowanie wiedzy na temat egzemy. Nie zastępuje porady lekarskiej, diagnozy lub leczenia. Pytania dotyczące stanu zdrowia lub leczenia należy skonsultować z lekarzem.
