Ποιος είναι ο ορισμός της αλωπεκίας; Η τριχόπτωση, ή αλωπεκία, αποτελεί συχνή αιτία επίσκεψης στον δερματολόγο. Ωστόσο, οι διαφορετικοί τύποι τριχόπτωσης (οξεία ή χρόνια τελογενής τριχόρροια, ανδρογενετική αλωπεκία ή άλλοι τύποι τριχόπτωσης) οφείλονται σε διαφορετικά προβλήματα του τριχωτού της κεφαλής στη ρίζα της τρίχας. Επομένως, η διαχείρισή τους πρέπει να γίνεται με τον κατάλληλο τρόπο.
Περιεχομενα
Η ζωή του τριχοθυλακίου είναι κυκλική από τη φύση της: κύκλος τρίχας(ή κύκλος ανάπτυξης της τρίχας). Χαρακτηρίζεται από μια διαδοχή τριών σαφώς καθορισμένων φάσεων κατά τις οποίες τα μαλλιά αναπτύσσονται, υποχωρούν και πέφτουν:
Όταν τα μαλλιά πέφτουν, ένας νέος κύκλος ξεκινά και πάλι με την ανάπτυξη νέων μαλλιών στην αναγενή φάση.
Κατά τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, ένα τριχοθυλάκιο μπορεί να περάσει από 25 έως 30 κύκλους, παράγοντας 25 έως 30 τρίχες, κάθε μία από τις οποίες ζει για 2 έως 6 χρόνια. Το τριχωτό της κεφαλής διαθέτει περίπου 150.000 τριχοθυλάκια, όλα σε διαφορετικά στάδια του κύκλου από γειτονικά θυλάκια. Γι' αυτό είναι φυσιολογικό να χάνετε από 50 έως 100 τρίχες την ημέρα. Ο αριθμός των τριχών που αναπτύσσονται είναι πάντα πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό των τριχών που πέφτουν.
Όταν μιλάμε για τριχόπτωση, συχνά ακούμε τη λέξη "αλωπεκία". Αλλά τι ακριβώς είναι η αλωπεκία; Διαφέρει από την "τριχόπτωση";
Η αλωπεκία ορίζεται ως μια προσωρινή, μερική ή ολική τριχόπτωση. Επομένως, η αλωπεκία είναι συνώνυμη με την τριχόπτωση.
Η λέξη "φαλάκρα" δεν περιγράφει την τριχόπτωση ή την αλωπεκία, αλλά τη συνέπειά της σε ορισμένους ανθρώπους, δηλαδή την ολική ή μερική απουσία τριχών από το τριχωτό της κεφαλής.
Η τριχόπτωση μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες από το ένα άτομο στο άλλο. Υπάρχουν τρεις κύριες κατηγορίες τριχόπτωσης: Αντιδραστική τριχόπτωση(οξεία τελογενής τριχόρροια), χρόνια τριχόπτωση(χρόνια τελογενής τριχόρροια, ανδρογενετική αλωπεκία) και αναγενής τριχόρροια.
Η οξεία τελογενής τριχόρροια, ή περιστασιακή τριχόπτωση, είναι η πιο συχνή μορφή τριχόπτωσης στις γυναίκες. Χαρακτηρίζεται από μια ξαφνική και μερικές φορές πολύ σημαντική αύξηση της τριχόπτωσης 3 έως 4 μήνες μετά από έναν παράγοντα πυροδότησης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ονομάζεται επίσης αντιδραστική τριχόπτωση. Η εποχιακή τριχόπτωση είναι, για παράδειγμα, μια μορφή οξείας τελογενούς τριχόρροιας.
Ο κύκλος της τρίχας διαταράσσεται, οδηγώντας σε απότομη και ταυτόχρονη τριχόπτωση. Το ποσοστό των τριχών στην αναγενή φάση μειώνεται στο 70% (κανονικά είναι στο 85%), ενώ το ποσοστό των τριχών στην τελογενή φάση αυξάνεται στο 30% (αντί για το συνηθισμένο 10%). Η τριχόπτωση μπορεί να φτάσει τις 300 τρίχες την ημέρα αντί για 50 έως 100 τρίχες την ημέρα σε ένα υγιές τριχωτό της κεφαλής. Πρόκειται για διάχυτη αλωπεκία που επηρεάζει ολόκληρο το τριχωτό της κεφαλής.
Στρες, κακή διατροφή, τοκετός, χειρουργική επέμβαση, αλλαγή εποχής: σε αυτές τις περιπτώσεις, η τελογενής τριχόρροια θεωρείται οξεία, δηλαδή παρουσιάζεται μία φορά. Μόλις εντοπιστεί και αφαιρεθεί η αιτία της τριχόπτωσης, χρειάζονται περίπου 6 μήνες για να ξαναβγούν τα μαλλιά.
Όταν η διάχυτη τριχόπτωση διαρκεί περισσότερο από 6 μήνες, ονομάζεται χρόνια τελογενής τριχόρροια. Σε αυτή τη μορφή τριχόπτωσης, και πάλι οι γυναίκες επηρεάζονται περισσότερο από τους άνδρες. Οι παράγοντες που προκαλούν αυτή τη μορφή αλωπεκίας σχετίζονται συχνότερα με τη χρόνια κόπωση ή το στρες, μια ορμονική ανισορροπία που δεν έχει αντιμετωπιστεί, μια φαρμακευτική αγωγή ή μια δίαιτα χαμηλή σε θερμίδες για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε προοδευτική μείωση του όγκου των μαλλιών. Οι γυναίκες το παρατηρούν συχνά όταν φτιάχνουν τα μαλλιά τους: πρέπει να κάνουν ένα επιπλέον δέσιμο στο λαστιχάκι των μαλλιών τους για να τα πιάσουν κοτσίδα ή πρέπει να χρησιμοποιήσουν ένα μικρότερο τσιμπιδάκι ή κλιπ απ' ό,τι πριν.
Μόλις εντοπιστεί και αντιμετωπιστεί ο παράγοντας που ευθύνεται για την τριχόπτωση, η αναγέννηση των μαλλιών και η συνήθης κατάσταση ανάπτυξης της τρίχας επιστρέφει σε περίπου 9 έως 12 μήνες. Σε μερικούς ανθρώπους, μπορεί να πάρει περισσότερο χρόνο.
Η αναγενής τριχόρροια αντιστοιχεί σε ξαφνική τριχόπτωση κατά τη φάση της ανάπτυξης, καθώς σταματά ο πολλαπλασιασμός των κυττάρων στη ρίζα της τρίχας. Αυτό προκαλεί το σπάσιμο και την πτώση των μαλλιών χωρίς να περάσουν την τελογενή φάση. Εμφανίζεται επομένως αρκετά γρήγορα, μέσα σε λίγες ημέρες έως λίγες εβδομάδες. Το αποτέλεσμα είναι η ξαφνική τριχόπτωση με συχνά σοβαρή, ακόμη και ολική απώλεια μαλλιών και μπορεί να επηρεάσει τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες.
Αυτός ο τύπος τριχόπτωσης παρατηρείται κυρίως μετά τη χορήγηση καρκινικών θεραπειών, όπως η χημειοθεραπεία ή η έκθεση της κεφαλής ή/και του αυχένα κατά τη διάρκεια συνεδριών ακτινοθεραπείας. Γενικά, τα μαλλιά επανέρχονται μετά τη διακοπή της θεραπείας.
Πίσω από την ανδρογενετική αλωπεκία κρύβεται η χρόνια τριχόπτωση (περισσότερο από 6 μήνες). Αυτός ο τύπος τριχόπτωσης στους άνδρες χαρακτηρίζεται από προοδευτική μείωση της πυκνότητας των μαλλιών και τελικά από ολική απώλεια.
Όπως υποδηλώνει το όνομά της, ο τρόπος εμφάνισης της ανδρογενετικής αλωπεκίας είναι τόσο ορμονικός όσο και γενετικός. Πρόκειται για τις ανδρικές ορμόνες, τα ανδρογόνα, και πιο συγκεκριμένα την τεστοστερόνη. Στα άτομα με ανδρογενετική αλωπεκία, η τεστοστερόνη υπερδιεγείρει τον κύκλο ζωής της τρίχας και τον μειώνει. Αυτό οδηγεί στην εξάντληση του τριχοθυλακίου, το οποίο δεν μπορεί πλέον να παράγει τρίχες, και στην προοδευτική σμίκρυνση της τρίχας: η τρίχα γίνεται όλο και πιο λεπτή μέχρι να σταματήσει να αναπτύσσεται και να εξαφανιστεί.
Ο μηχανισμός αυτός έχει την ιδιαιτερότητα ότι εμφανίζεται μόνο σε ορισμένες πολύ χαρακτηριστικές περιοχές του ανδρικού τριχωτού της κεφαλής. Σε αυτή την περίπτωση, βλέπουμε εντοπισμένη αλωπεκία στην κορυφή του κεφαλιού.
Αυτός ο τύπος τριχόπτωσης προσβάλλει συχνότερα τους άνδρες και η συχνότητά του αυξάνεται με την ηλικία: περίπου 15% των ανδρών στην ηλικία των 20 ετών, 30% στην ηλικία των 30 ετών και ένας στους δύο στην ηλικία των 50 ετών*. Μπορεί επίσης να επηρεάσει τις γυναίκες, ωστόσο με πιο διάχυτη, λιγότερο σοβαρή τριχόπτωση. Το τελικό στάδιο της ολικής απώλειας μαλλιών είναι σπανιότερο στις γυναίκες.
*Severi G, et al. Androgenetic alopecia in men aged 40-69 years: prevalence and risk factors. Br J Dermatol. 2003;149(6):1207-1213.
